DUYGUSAL AÇLIK KİLO ALDIRIYOR!
DUYGUSAL AÇLIK KİLO ALDIRIYOR!
DUYGUSAL AÇLIK KİLO ALDIRIYOR!
Sınavlara hazırlanırken, zor bir iş üstünde çalışırken, zamanla yarıştığımız işlerimizi tamamlamaya çalışırken ya da olumsuz bir haber aldığımızda birçoğumuzun yaptığı ilk davranış şekli yiyeceklere yönelmektir. Acıbadem Eskişehir Hastanesi Psikoloğu Yelda Uçtu Öge “Duygusal Açlık” hakkında merak edilenleri yanıtladı.
NEDEN İLK TEPKİMİZ YİYECEKLERE YÖNELMEK OLUYOR?
Pek çok insan olumsuz duygudurumu içine girdiğinde yani öfkelendiğinde, üzüldüğünde, duygusal olarak bir yıkım yaşadığında tepki olarak yemek yeme davranışını geliştirir.
Fiziksel ihtiyaç kaynaklı olmayıp ta duygularla birlikte ortaya çıkan yeme eylemi duygusal açlık olarak adlandırılmaktadır.
FİZİKSEL AÇLIK VE DUYGUSAL AÇLIK ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Fiziksel açlık genellikle yemek yedikten en az 3–4 saat sonra yavaş yavaş ortaya çıkan ve yemek yediğimiz zaman doyma hissine ulaştığımız yeme davranışımızdır. Duygusal açlık ise; fiziksel olarak midenin dolu olmasıyla ilgilenmeksizin biranda beliren genellikle cips, çikolata, kuru yemiş gibi daha çok abur cuburlara yönelik yeme davranışıdır. Duygusal açlık yaşayan kişi tokluk hissinin farkında değildir. Genellikle bu kişiler öfkeli, üzgün, mutsuz ve kaygılı oldukları zamanlarda duygusal sıkıntıları nedeniyle bilinçsiz bir yeme davranışı içinde olurlar. Duyguları anlık olarak yeme davranışıyla giderildiğinde ise pişmanlık ve suçluluk duyarlar.
DUYGUSAL AÇLIĞIMIZIN SEBEPLERİ NELER OLABİLİR?
Bize olumsuz duygular yaşatan her durum ve olay duygusal açlığımızın sebebi olabilir. Yaşadığımız sınav stresi, işle ilgili bir projeyi yetiştirememek, partnerimizle olan problemlerimiz, evliliğin yolunda gitmemesi, ayrılık-boşanma, bir yakınımızı kaybetmek gibi olumsuz yaşam olayları duygu durumumuzu olumsuz şekilde etkiler ve duygusal açlığa dönüşür. Bu durumlarda haz duymamız ve doyum güdüsüne ulaşmamız için en kestirme yol yiyeceklerdir.
Yiyeceklerle birlikte anlık olarak sağlanan rahatlama genellikle pişmanlık ya da suçluluk hissiyatıyla sonuçlanır. Örneğin; matematik sınavına hazırlanan bir öğrenci kaygısını azaltmak için önündeki tabaktan kaç adet çikolata yediğinin farkına varmadan bilinçsiz bir şekilde tüketebilir. Tez projesini yetiştirmeye çalışan bir yetişkin projesini hazırlarken 3–4 paket cips tüketebilir. İşyerindeki bir sorun nedeniyle arkadaşına öfkelenen kişi akşam eve geldiğinde televizyonun karşısında tabak tabak kuru yemiş tüketebilir. Tüm bu yeme davranışları anlık olarak onların olumsuz duygularıyla başa çıkabilmesine yardımcı olurken bununla birlikte gelen kilo artışları ve suçluluk hissi bireyleri mutsuz eder.
DUYGUSAL AÇLIĞIN SONUÇLARI NELERDİR?
Duygusal açlık sırasında bireylerdeki en dikkat çekici özellik normal zamanlarda uzak durdukları yiyeceklere öfkeli, kaygılı ya da üzgün oldukları durumlarda aşırı şekilde tüketmeleridir.
Duygusal problemleri nedeniyle dürtüsel bir şekilde yemek yiyen kişiler günlük yaşantılarını güçleştirmeye başlar. Ani ve beklenmedik şekilde gelen kilo artışları, şeker, tansiyon vb. bir takım rahatsızlıkların ortaya çıkması ve psikolojik açıdan depresyon yaşamaları bireylerin yaşama sevincini kaybettirir.
Duygusal açlık, dürtüsel olarak davranmamıza neden olarak kontrol kaybı yaşamamızı da beraberin de getirir. Bu nedenle kişilerin yaşadığı sorunların başında özgüvenin gittikçe eksilmesi gelir. Özellikle kilo artışları nedeniyle çocuktan yetişkine kadar herkes sosyal ortamlarda içe çekilme, utanma ve kaçınma davranışları geliştirir.
DUYGUSAL AÇLIKLA BAŞA ÇIKABİLMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Yeme davranışı her ne kadar dürtüsel gibi algılansa da aslında öğrenmenin de payı büyüktür. Bu sebeple çocukluk döneminde ebeveynler ve çocuğun bakımından sorumlu kişiler çocuğu çikolata, şeker vb. gıdalarla ödüllendirmemelidir. Çünkü bu şekerli gıdalar keyif vericidir ve çocuk kendini huzursuz hissettiğinde ilk olarak keyif verici yiyeceklere yönelecektir. Aileler beslenme alışkanlıklarını çocukluk döneminde doğru olarak bireye kazandırırsa yetişkinlik döneminde duygusal açlık gibi bir durumla karşılaşma ihtimalimiz düşük olacaktır.
Duygusal açlık ve fiziksel açlık arasındaki farkı bilmemiz açlık duygumuzun neden kaynaklandığını çözümlememize yardımcı olacaktır. Eğer fiziksel olarak tokluk hissimize rağmen yeme isteği içindeysek gün için içinde yaşadığımız olayları tekrar hatırlayıp hangi duygumuz nedeniyle bu davranışın içinde olduğunuzu fark etmeye çalışın.
Duygusal açlık yaşadığınızı hissettiğinizde ''şuanda aklımdan neler geçiyor?'' bunlara odaklanmaya çalışın ve en çok gün içinde hangi zaman dilimlerinde bu duygu durumunu yaşıyorsunuz bunları not edin.
Cips, çikolata, kuruyemiş gibi yiyecekler yerine evinizde ve işyerinizde meyve, bitki çayları gibi gıdalar bulundurmaya özen gösterin.
Duygusal açılığınızı fark ettiğiniz zamanlar yiyeceklere olan ilginizi spor yapmak, yürüyüşe çıkmak, resim yapmak, telefonda konuşmak gibi başka bir davranışla değiştirmeye çalışın. Olumsuz duygularla başa çıkamıyor ve yeme davranışınız hızla artıyorsa uzman yardımı alınız.
Acıbadem Eskişehir Hastanesi Psikoloğu Yelda Uçtu Öge
