Gebelerde Covid-19 enfeksiyonu

Gebelerde Covid-19 enfeksiyonu

Özel PARKHAYAT Kütahya Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op.Dr Halime Şencan Altınırmak gebelerde Covid-19 enfeksiyonu ile ilgili en çok merak edilen soruları cevapladı.

1. Gebelerde Covid-19 enfeksiyonu klinik belirtileri nelerdir?

Ateş, öksürük, boğaz ağrısı, kas ağrısı, yorgunluk gibi hafif semptomlardan akciğer enfeksiyonu , ağır solunum sıkıntısı, böbrek yetmezliği, çoklu organ yetmezliği gibi ileri yoğun bakım ihtiyacı doğuran ağır semptomlar şeklinde klinik belirti verebilir. Gebe olanlarda gebe olmayanlara göre daha az oranda ateş, öksürük ve nefes darlığı semptomları oluşmaktadır.

2. Gebelerde Covid-19 enfeksiyonu gebe olmayan hastalarla karşılaştırıldığında belirtilerin varlığı ve şiddetinde farklılık var mıdır?

Covid pozitif olan doğuma gelen gebelerin yaklaşık 87 si belirti vermezken 12 ’sinde belirti olabilmektedir.  Gebelikte annenin bağışıklık sisteminin bir miktar baskılı olması, solunum yolunda ödem, oksijen tüketimi fazla olması nedenli gebeler solunum yolu enfeksiyonlarına daha yatkındır fakat elimizdeki güncel verilere bakıldığında gebelerde Covid-19 enfeksiyonu gebe olmayanlarla karşılaştırıldığında klinik seyir açısından anlamlı bir fark saptanmamıştır.Belirtisi olan gebelerin belirtilerinin şiddeti gebe olmayanlarla benzerdir.

3. Gebelerde tanı yöntemleri nelerdir?

Gebe olmayan kişilerde olduğu gibi burundan sürüntü yada kan testi ile tanı konabilir.

4. Covid 19 olan gebelerde düşük ve erken gebelik kaybı riskinde artış var mıdır?

Hastalığın çok yeni olması ve konuyla ilgili yapılan çalışmaların kısıtlı olması nedeniyle veriler yetersiz olmakla birlikte, Covid 19’lu gebelerde düşük ya da erken gebelik kaybının arttığına dair herhangi bir bulgu yoktur.

5. Daha şiddetli hastalık için özellikle risk altında olan gebe grupları hangileridir?

Diyabet ya da hipertansiyon gibi eşlik eden medikal hastalığı olanlar, doğumsal ya da sonradan oluşan kalp hastalık öyküsü olanlar, kanser hastaları ya da ileri evre astım gibi ciddi solunum yolu hastalığı olanlar, kronik karaciğer ya da böbrek hastalığı olanlar, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç kullananlar daha risk altındadır.

6. Covid 19’lu bir gebede doğum sırasında anne karnındaki bebeğin takibi açısından diğer gebeliklere göre bir farklılık var mıdır?

Özellikle Covid 19 hastalığının ortaya cıktığı ilk ülke olan Çin’deki yapılmış bazı çalışmalarda Covid 19’lu gebelerde doğum sırasında bebeğin kalp atımlarının düştüğü daha fazla oranda görüldüğü belirtilmistir. Bu nedenle de eğer bu hastalarda vajinal doğum planlanıyorsa sürekli elektronik NST yapmanın daha güvenilir olduğu şeklindedir. Bulguların diğer viral enfeksiyonlarda da bulunabileceği unutulmamalıdır.


7. Doğum için başvuran her gebeye Covid 19 testi yapılmalı mıdır?

Ülkemizde eğer gebenin belirtisi yoksa ya da Covid 19’lu temas öyküsü bulunmuyorsa bu hastalara rutin test yapılmamakta olup ancak semptom ve temas varlığında test yapılmaktadır. Ancak yine biz biliyoruz hastaların büyük bir kısmı bu enfeksiyonu belirtisiz atlatmakta bu sebeple covid açısından taranması yanlış değildir.

8. Daha önceden elektif sezaryen doğum planlanmış olup da Covid 19 pozitif olduğu bilinen ya da şüphelenilen gebelerde nasıl bir yol izlenmelidir?

Bu hasta grubunda eğer anne ve bebeğin sağlık durumu doğumun geciktirilmesi için bir engel teşkil etmiyorsa ve doğum güvenli bir şekilde ertelenebiliyorsa hastanın doğumu uygun bir zamana ertelenmelidir. Ancak belirtilen faktörler doğumun ertelenmesine izin vermiyorsa gerekli koruyucu önlemler sağlanarak doğum gerçekleştirilmelidir.

9. Covid 19 pandemi süresince gebelerin takip aralıklarında değişiklik yapmaya gerek var mıdır?

Covid 19 pandemisi ile birlikte özellikle hastane gibi kalabalık ortamlarda artan bulaştırıcılık riski nedeniyle gebelik süresince takip sıklığının olabildiğince azaltılması gebelerin korunması için büyük önem taşımaktadır. Bununla birlikte sağlıklı bir gebelik takibi için mutlaka yapılması gereken 2’li tarama testi ve 2. düzey ultrason taraması gibi muayeneler ihmal edilmemelidir. Herhangi başka bir problemi olmayan ve rahim içi gebeliğe sahip olduğu doğrulanmış bir gebe için 22. gebelik haftasına kadar bu iki muayenenin yapılmış olması yeterli olarak kabul edilebilir. Bundan sonraki takip sıklığı da 34. haftaya kadar 6 haftada bir sonrasında ise hastanın durumuna göre 3-4 haftada bire çıkartılabilir. Ancak burada vurgulanması gereken nokta hastalara yeterli ve gerekli bilgilendirmelerin yapılmış olması, gebeliği ile ilgili acillerin anlatılmış olması ve anne karnındaki bebeğin hareket azlığı, kanama gibi olumsuz gebelik sonuçlarına eşlik edebilecek durumlarda doktora daha erken başvurması gerektiği bilgisinin verilmiş olmasıdır.

10. Covid-19 pozitif olan gebelerde enfeksiyon bebeğe geçer mi ?

Son yapılan çalışmalar anne karnından bebeğe geçişin olmadığı yönünde olup, bugüne kadar Covid-19 pozitif gebelerden doğan yenidoğanlarda virüse rastlanmamıştır. Fakat halen konuyla ilgili yayınların sınırlı sayıda olması ve bu yayınlardaki gebelerin az sayıda olması nedeniyle daha büyük çapta araştırmalara ihtiyaç duyulduğu unutulmamalıdır.

11. Şüpheli ve olası Covid-19 vakaları ile tanı almış Covid-19 gebelerin takibi nerede yapılmalıdır?

Şüpheli ya da olası vakalar izole odalarda, tanısı kesinleşmiş vakalar ise negatif basınçlı odalarda takip edilmelidir ve bu tedavi 3. basamak hastanelerde yapılmalıdır. Klinik olarak hafif veya belirti vermeyen gebe hastalığın yaygın olduğu, sağlık kuruluşlarının yeterli kapasitesinin olmadığı ülkelerde aile bireylerinin de korunarak evde karantina altında tutulması uygundur.
12. Covid-19 semptomlarının hafif görüldüğü gebelerde tedavi yaklaşımı nasıl olmalıdır?

Hafif vakalarda sıvı elektrolit dengesinin sağlanmalı, belirtisine göre tedavi yapılmalıdır. Antiviral tedavi hafif olgularda güncel verilere dayanarak önerilmemektedir. Eğer antiviral tedavi başlanacaksa ilgili uzmanlarla karar verilmeli ve anne karnındaki bebekte gelişme geriliği yapması gibi olası yan etkileri hakkında hastalar bilgilendirilmelidir. Gebe kadınların Covid-19 enfeksiyonu tedavisi için birçok ülkede çalışmalar başlatılmıştır.

12. Covid-19 semptomlarının ağır görüldüğü veya klinik olarak kritik olan gebelerde tedavi yaklaşımı nasıl olmalıdır?

Ağır pnömoni olan vakalarda hem anne hem de bebek ölüm oranları yüksektir. İlk olarak gebelere oksijen tedavisi ve sıvı tedavisi yapılmalıdır. Gebeler yoğun bakımda mümkünse negatif basınçlı odalarda multidisipliner ekipler( kadın doğum uzmanı, riskli gebelik uzmanı, anestezist, dahiliye uzmanı, enfeksiyon, viroloji uzmanı, ebe) tarafından takip ve tedavi edilmelidir. Gebeler tercihan sol lateral pozisyonda yatırılmalı, antibiyotik ve antiviraller kombine edilerek verilmelidir. Kan basıncı monitörizasyonu ve sıvı dengesi sağlanmalıdır. Oksijen saturasyonu 95’in üzerinde tutulmalıdır. Gerekli bazı durumlarda düşük molekül ağırlıklı heparin ağır vakalar için kullanılmalıdır. Ağır olgular 32. gebelik haftası altında multidisipliner ekip tarafından değerlendirilmeli ve doğum kararı verilecekse bu ekip tarafından verilmelidir.

13. Covid ile uyumlu semptomları olup evde izole edilen gebelerin takipleri nasıl olmalıdır? 

Eğer hastanın planlanan  kontrol zamanı bu döneme geliyorsa bu muayene izolasyonun biteceği zamana ertelenmelidir. Bu yöntem PCR testi yapılıp negatif gelen ancak klinik olarak halen Covid şüphesi olan hastalar için de aynen geçerlidir.

14. Covid olduğu bilinen ya da şüphelenilen gebelerin takiplerinde normal bir gebelik takibine ek olarak yapılması gerekenler nelerdir?

Akut hastalık dönemindeki bir gebenin takip ve tedavisi gebe olmayanlara benzerdir. Ancak her ne kadar bugüne kadar Covid 19’un fetüs üzerine belirgin bir etkisi gösterilmemiş olsa da hastalığın doğal seyri ve gebelik üzerine etkileri henüz tam olarak bilinmemektedir. Bu nedenle ilk 14 haftada hastalığı geçiren gebelere 19-22. haftalarda yapılan ayrıntılı organ taramasında bu açıdan daha dikkatli inceleme yapılmasında fayda olabilir. Ayni şekilde  geç gebelik dönemlerinde hastalığı geçiren gebelerin de özellikle fetusun büyüme takibi açısından değerlendirilmesi gerekir.