Türkiye ‘nin mucit öğretmeni

# TÜRKİYE'NİN GURURU: MUCİT ÖĞRETMEN MUSTAFA BAŞKÖY'ÜN 82 YILLIK İLHAM VEREN HAYAT HİKAYESİ

Tavşanlı'dan Anamur'a Uzanan Olağanüstü Bir Kariyer: Bir Sınıftan 16 Öğrenci Kolej Kazandırdı, Okulları İcatlarıyla Donattı!**

"Güzel İşler, Güzel İnsanlar" bölümünün bu haftaki konuğu, 82 yaşındaki Mustafa Başköy, hayatı boyunca Atatürk hariç bütün cumhurbaşkanlarını gördüğünü ve yaşadığını belirterek, renkli ve macera dolu hayat hikayesini anlattı. Dört çocuk babası olan Başköy, hepsini öğretmen maaşıyla üniversitede okutmasının sırrını paylaştı.

### Çocukluktan Hababam Sınıfı’na Uzanan Yıllar

21 Temmuz 1943 Tavşanlı doğumlu olan Mustafa Başköy, 3 yaşındayken yakalandığı zatürre nedeniyle o kadar ağır bir durumdaydı ki, dedesi babasına "Bu çocuk bugün ölür, gömelim de gidelim" demişti. İlk ve ortaokul yıllarında dedesine leblebicilikte yardım eden Başköy, ortaokul ve lise eğitimi için Kastamonu'ya gitti ve Torna Tesviye bölümünde okudu. Kastamonu'daki okul yaşantısının Rıfat Ilgaz'ın eserine ilham veren **"Hababam Sınıfı'nın yaşantısının aynısı"** olduğunu dile getiren Başköy, Rıfat Ilgaz'ın da Kastamonulu olduğunu sonradan öğrendiklerini ekledi.

Başköy'ün icat merakı genç yaşlarda başladı. Elektriğe yatkın olmasına rağmen torna tesviye bölümünde okurken bile evlere lamba başı 5 liraya elektrik takmaya gidiyordu. Sinema makinesi yapma çabaları sırasında, ışık elde etmek için pil kömürlerini birbirine değdirdiğinde evin sigortalarını attırdığını anlattı.

### Özal’ın Müdürlüğü Altında Çalıştı, Leblebi Motoru Yaptı

Başköy, gençliğinde Ankara'da Elektrik İşleri Etüt İdaresi'nde tornacı olarak işe girdi. **"Bizim zamanımızda Özal orada müdürdü zaten"** diyerek Turgut Özal'ın çalıştığı işletmede görev aldığını belirtti. Burada çalışırken hayalinde olan leblebi makinesi motorunu yaptı. Mesai sonrasında bir saat kendine çalışma şartıyla ustabaşının verdiği işleri yapıp üç adet has leblebi makinesi tasarladı ve bunları Tavşanlı'ya gönderdi.

### Anamur’da Dağın Başında Asker Öğretmenlik

Lise eğitimini tamamladıktan sonra yedek subay öğretmeni olarak Mersin Anamur Karaçukur köyüne tayin edildi. Köye ulaşımın çok zor olduğunu, araba yolu olmadığını, yayan beş saatlik yolu gece karanlıkta çam ormanının içinde yürüdüklerini aktardı. Okulun bir dağın tepesinde olduğunu ve mezraların dağınık olduğunu söyleyen Başköy, köyde ilk günler tek başına, yattığı yerden Kıbrıs'ın ışıklarını görerek öğretmenliğe başladığını ifade etti. Köy halkının okulun açıldığından haberi olmadığı için ilk 20 gün sınıfa kimse gelmedi.

Başköy, Anamur'da geçirdiği iki senelik öğretmenlik süresince büyük bir iz bıraktı. **"73 yaşında öğrencim var şimdi Ankara'da yüksek mühendis"** diyen Başköy, öğrencilerine çam kabuklarından yaptığı türbinleri dahi anlattığını belirtti. Ayrıca meşhur yazar **Abdülkadir Bulut** ile de Anamur'da öğretmen arkadaşlığı yaptığını ve Bulut'un şiirlerinin Varlık dergisinde yayınlandığını anlattı.

### Tavşanlı’da İcatlar ve Rekor Başarı

Askerlik sonrası Tavşanlı'ya dönen Başköy, kısa bir süre Termik Santrali'nde çalıştıktan sonra öğretmenliğe müracaat etti ve Gümüşgölcük köyüne tayin oldu. Ardından Tavşanlı İstiklal İlkokulu'na geçti ve icatlarını burada sürdürdü.

Öğretmenlik yaparken aynı zamanda bobinajcılık ve sinemacılıkla uğraşan Başköy, **"Yumurcak" filminden en çok parayı kazandığını** ve köylere cip tutarak seyyar sinemacılık yaptığını belirtti. Ayrıca İstiklal İlkokulu'na otomatik okul zili, rüzgar gülü ve otomatik bahçe kapısı gibi düzenekler kurdu.

Ancak Başköy'ün en büyük başarısı öğrencileriyledir. Öğretmenliğine laf gelmesin diye okula herkesten önce gelip herkesten sonra gittiğini söyleyen Başköy, müfettişin sınıfına zayıf not verme tehdidine karşılık, o sınıftaki 36 öğrenciden **16'sını parasız yatılı ve kolej sınavlarına müracaat ettirdi ve 16'sı da kazandı**. Bu durumun Tavşanlı'ya şan olduğunu ve kendisinden sonraki sınıflara müdürün daha çalışkan öğrencileri yazdığını aktardı.

### Fedakarlık ve Çalışma Azmi

Dört çocuğunu üniversiteye gönderebilmek için Ankara'ya taşınan Başköy, o dönemde Mustafa Kalemli'nin evini satın aldığını ve ev borcunu öderken hafta sonları Ankara'ya gidip Pazartesi sabahı trenle derse yetiştiğini anlattı.

Başköy, öğrencilere karşı uyguladığı dikkat çekici yöntemlerden de bahsetti. **"Ben sınıfa elimde herhangi bir cisim olmadan girmem"** diyerek, derslere getirdiği basit bir kutunun bile öğrencilerin dikkatini çektiğini ve dersleri hep deney yaparak işlediğini söyledi.

82 yaşındaki Mustafa Başköy, gençlere son olarak çalışma felsefesini şu sözlerle aktardı: **"Çalışmakla insana bir şey olmuyor. Olsaydı bana olacaktı... Çok çalıştım. Gece saat 2’lere kadar dükkanda çalışır, ellerimi çamaşır suyuna sokar. Ertesi gün derse giderdim. Öğretmenliğimi bu arada ihmal etmedim. En güzelini yaptım. Öğretmenlik."**. Dokuz torununun altısının doktor, mühendis ve avukat olduğunu belirterek, çalışmaktan yılmamaları gerektiğini vurguladı.